bnf16714.12-a28 bnf14764.7-d37 bnf2607.6 r-a17 EPISTULA IX. AD QUEMDAM LUDI LITTERARII DESERTOREM. HIDE LINKS TO MANUSCRIPTS SHOW APPARATUS
| 1 | Missione usus minus legitima et honesta, tanquam transfuga et desertor castra scholaris militiae dimisisti, et de labore quietissimo te in laboriosissimum otium contulisti. Praeceperam tibi ut bnf14764.8 discipulo, consulueram ut amico, quatenus continuata instantia studiorum imperfectum tuum perduceres in plenitudinem, et de discipulo ascenderes in magistrum. Respondes te in disciplinis liberalibus diutius laborasse, tuumque propositum esse, antequam theologicas difficultates expugnes, biennio respirare. |
| 2 | Utinam huic desiderio, aut potius desidiae, et defectui tuo vicennium aut tricennium praescripsisses! Defectui dico; nam defecit in salutare tuum anima tua, mihique satius videretur, hominem qui per semitam damnatae opinionis incedit, negotium honestatis prorsus omittere, quam differre. Sancti quidem et honesti propositi dilatio, magna ruina est. |
| 3 | Nunc docibilis, in provectiori aetate capax doctrinae non eris: ideoque in praesenti articulo, quod differtur, aufertur. hab707.11 r Verbum prophetae est: Populus iste dicit: Nondum tempus est aedificandi domum Domini. Miserrime, cur opus commendabile in biennium differs? forsitan cras non eris. |
| 4 | Sapiens dicit: Quidquid potest manus tua, cum instantia operare : Qui non est hodie, cras minus aptus erit. |
| 5 | In litteris tuis legi: Vacabo mihi, et libris meis, et in camera mea ero mihi discipulus et magister: nunquam quievi, semper laboravi; nunc laborem convertam in otium et quietem. Frater, utinam saperes et intelligeres, et inter otium et quietem discerneres! Audisti quietem Domini: quievit enim ab omni opere, quod patrarat, verumtamen eius otium non legisti. Legitur, quod otiositas inimica est animae, animus namque qui ad otia resolvitur, roditur inanibus curis; ac testimonio Salomonis desideria rodunt pigrum. Eodem docente, stercoribus boum, id est turpi increpatione lapidandus est piger. |
| 6 | Cernis ut ignavum corrumpunt otia corpus, Et capiunt vitium, ni moveantur aquae. |
| 7 | Flaccus dicit: Si non Ante diem poscas librum cum lumine, si non Intendes animum studiis et rebus honestis, Invidia vel amore vigil torquebere. |
| 8 | An quaeris experimentum huius rei? Quaeritur, Aegisthus quare sit factus adulter. In promptu causa est: desidiosus erat. |
| 9 | Teste Hieronymo, peccatum Sodomorum fuit satietas et abundantia panis. Lex etiam de sacrificiis praecipit ut bos offeratur in ostio tabernaculi; quia qui laborant in agro Dominicae culturae, libere possunt coeleste tabernaculum introire. Cur causaris studiorum laborem, et ad otium toto corde suspiras? |
| 10 | Labor scholasticus otium est, sed otium negotiosum, et quod animum reddit ad honesta sollicitum. Unde et scriptum est : Sapientiam scribe in otio, et qui minorantur, actu invenient eam. Ideo discipuli esurientes fricabant spicas in die Sabbati; in quo notatur utilium sententiarum discussio, quae mente quieta diligentius procuratur. Sic ingreditur homo sepulcrum in abundantia, quia absconditus a conturbatione hominum, foris quidem minuitur, sed interius fructus spiritualis studii inaestimabiliter reficitur et ditatur. Sic in Ezechiele : Porta atrii interioris, quae respicit orientem, clausa est sex diebus, in quibus opus fit; die autem Sabbati aperitur. |
| 11 | Qui enim a terrenis vacant, spiritualium notitiam facilius assequuntur. Vacate, inquit, et videte, quoniam ego sum Deus. Ideo Martha turbatur erga plurima. Liae oculus lippitudine impeditur; Maria vero cum Rachele optimam partem hab707.11 v elegit. Et Iacob cum requiescit in Bethel, coelestium mysteria comprehendit. Hoc est otium sanctum, otium studiosum. |
| 12 | Verumtamen otium vocas, non vigilare, non legere, vacare comessationibus, resolvi ad carnis illecebras, torpere somno et potibus indulgere. Timere debueras vocem Domini super tali otio irascentis: Neomenias vestras, inquit, Sabbatum non feram. Otia et sata et festivitates vestras odivit anima mea. Luget etiam super animam otiosam propheta dicens: Viderunt eam hostes, et deriserunt Sabbata eius. Verbum sancti Hieronymi est (Senec. ep. 83.): Otium sine litteris mors est, et vivi hominis sepultura. Miser, quidquid longo tractu temporis didicisti, biennale otium exsufflabit, et illa logices ventosa loquacitas, qua tumescis, sicut visio nocturna, et sicut somnium avolabit. Putas, quod in pace et quiete corporis sit pax mentis? |
| 13 | habebis forsitan pacem, sed amarissimam. Pacem, scio, reputas te habere, in loci habitatione solitudinem, in carnis exhibitione sollicitudinem: et ecce in pace tua amaritudo amarissima. Qui enim curam carnis in deliciis agit, tormenta conscientiae accusantis sbb1698.3 v patitur, et semper hostem domesticum secum gerit, sicut sapiens dicit: Solitudo, quam desideras, subversio est virtutum. |
| 14 | Vae soli, quia, si ceciderit, non habet sublevantem. Solitudo Amnon fratrem Thamar ad incestuosum sororis suae concubitum provocavit. Solitudo est, quae virum fortem fortissime praecipitat in reatum; ea enim mediante, honestas impudicitiae arma sua reddit, degenerat sanctioris vitae propositum, et odoriferae opinionis gloria damnabiliter evanescit. |
| 15 | Dum Parisiis operam studiis dabas, publice dicebatur, quod in hac humana conversatione te angelum exhibebas; vereor, ne qui de homine in angelum transieras, de angelo in hominem revertaris. Nam iuxta sententiam Veritatis, spiritus immundus ambulans per loca deserta et arida, et non inveniens requiem bnf16714.13 (apud quiescentem in otio quietem invenit) assumensque septem spiritus nequiores se, domum vacantem, et scopis disciplinalibus mundatam invenit, vacantem occupat, ac novissima hominis illius in peiora convertit. Diu te invitavi ad scholarem militiam, diu clamavi, et laboravi clamans, ne abhoreas hunc laborem vere laboravi. |
| 16 | Suadere enim et non persuadere, hoc labor est ante me. Sane laborem et duritiem theologicae facultatis non hab707.12 r debebas abhorrere: scholastici namque hominis labor non est in operibus, sed in verbis: et ut verbo Salomonis utar: Omnis labor huiusmodi hominis in ore ipsius. Certe praecepta sua, et sciri et custodiri vult Dominus cum labore: nam et ipse est, qui fingit laborem in praecepto. Unde et iustus scire atque custodire desiderans verba et praecepta, quae de labiis. Adhuc rogo te, ne timeas aut differas hunc laborem. |
| 17 | Effeminari quidem otio, et torpere pigritia, nihil aliud est quam suffocare virtutem, nutrire superbiam viamque construere ad gehennam. De his dicitur: In labore hominum non sunt et cum hominibus non flagellabantur; ideo tenuit eos superbia, etc.. Procul dubio, qui non flagellantur temporaliter cum hominibus, in perpetuum flagellabuntur cum daemonibus; et qui cum hominibus non laborant, cum daemonibus laborabunt. Vale. |